1970 yıllarında olan bir olay… Erzincan Tercan`da Ermenilere ait mezarlıkta... Sarkoda Köyü’nde okul yapıldığı zaman mezarlıktaki mezar taşları o zamanın kaymakamı tarafından dinamitle patlatıl�

Bunları duyunca kanım dondu, bir an insanlığımdan utandım. Nasıl olur da böyle olur; ölü kim olursa olsun, dini rengi inancı ırkı ne olursa olsun, bunlar yapılmaz, yapılamaz.

Daha sonra köylüler de, manastır ve kilise taşlarını alıp yeni evlerinde kullanırlar. Bu gibi mezarlıklara ait taşları, toprağı alıp yeni evlerinde kullanırlar. Köylülere buradan toprak alıp kullanmaları da söylenmiş…

Adını vermek istemeyen kişi anlatmaya devam ediyor, bir yandan ağlıyor, bir yandan da annesinin yaşadığı travmayı anlatıyor. Bir yandan da kendi yaşadığı acıları anlatıyor. Ermeni tarihini, ailesini, dedesini, amcalarını nasıl bulduğunu anlatıyor:

“Bir görsen içler acısı abi” diyor.” Zavallı annem mezarlıktan çıkan kemikleri toplayıp torbaya koyup ağlaya ağlaya gömerdi. Anlatmakla olmuyor diyor bana, gel gör diyor halimizi…”

Havalar düzelince gelip görmemiz gerek diyorum. O yıllarda olan olay, Ermenilerin ölülerine bile beslenen kin ve nefretin boyutunu açık şekilde yansıtıyor.

“Dinamitle parçalanıp tahrip edilmiş Ermeni mezarlarının kalıntıları halen var. Mezarlığın yerine eskiden selektör binası kuruldu. Eski yerleşim yeri mezarlar kazıldığında orada bulunan cesetlerin kemiklerini atıp toprağını da arabalarla getirip çamur yapıyorlardı. O zaman ben bu olaya anlam veremiyordum. Annemin ağlayarak kemik toplaması bana anlamsız geliyordu. “Bu annem ne kadar deli” diyordum. Neden ağlıyor diye yadırgıyordum.”

“Köyde tartışma olduğu zaman bizlere Ermeni dölü derlerdi. Bizler kızardık. O zamanki baskıdan dolayı, büyüklerimiz tarafından bize hiçbir şey anlatılmamıştı. Bir de köyümüzün yaklaşık olarak 5-6 km ötesinde bir keşişin mezarı vardı. Orayı da defineciler tahrip etti. Ben Ağop ismiyle 150 yıl önce kaybolan dedemin, amcalarımın çocuklarını buldum. Ailemizin soyunu hep araştırdım ve gördüm ki Gülbenkoğlu Ağop, dedemin eşinin babasının ismi. Kirkor’un annesi Varnik Ağop’a ulaştım. Dedem burada yaşamış, daha sonra asimile olmuş ve adını değiştirmiş. Agop olmuş Mehmet. İsmi bile asimile edilmiş: Mehmet.”

“Ağop dedemin babasının adıyla yüzleşerek tarihi tersine çevirebiliriz.”

Cevat Sinet
Cevatsinet@hotmail.com