Pek buyuk sebepler ve belgeler i halen beklemekteyiz. Beklerken de suphe ve merakımızı kraldan cok kralcı papadan cok papacı yorumlarla gideriyoruz ve elalemi kendimize gulduruyoruz. Yabancıların Talât ve Cemal pasaları okumadıgını mı sanıyorsunuz? 1915 Tehciri konusunda Turk resmî tezinin su andaki baslıca temsilcisi Turk Tarih Kurumu (TTK) Baskanı Prof. Yusuf Halacoglu nun 30 Mayıs 2005 tarihli The New Anatolian a (s.4) verdiği mulakatta Nursun Erel soruyor: Coğu korunmasız kadın ve cocuk olduklarından tehcir edilenlerin bile bile olume gonderildiği iddiasına ne diyorsunuz? Prof. Halacoğlu: Bunu soyleyenler bir sey bilmeden sadece kendi duygularına gore yorum yaparak soyluyorlar. Nereden muhtemeldi? Osmanlı tehcir sırasında yiyeceklerini iceceklerini tahsis ediyor gittikleri yerde onlara ziraat alanları tahsis ediyor araba tahsis ediyor gittikleri yerde esnafa sanat erbabına alet edevat veriyor kendi techizatını veriyor. Butun bunları planlamıs bir devlet oleceklerini nereden bilsin? (bundan sonra Kızılhac a da izin verildiğini soyluyor) Anılar genellikle anı yazarının savunmasıdır; onun icin kaynak olarak epey kuskuyla kullanılırlar. Ama anı yazarı bazen acık konusur. Bakalım İttihat-Terakki triumvirliğinin (uclu yonetiminin) ikinci adamı 1915 in baslıca sorumlusu Dahiliye Nazırı Talât Bey 1915 hakkında ne diyor (Talât Pasa nın Anıları haz.Alpay Kabacalı İstanbul T.İs Bankası Yayınları 2000): Ben bu kanunun tamamıyla uygulanmasına karsıydım. Jandarmalar tamamen polisler ise kısmen ordu hizmetine alınmıs ve yerlerine milisler konulmustu. Gocun bu yollarla yapılması durumunda cok cirkin sonuclar elde edileceğini biliyordum. Dolayısıyla geleceği dusunerek bu kanunun uygulanmamasında ısrar ettim ve yururluğe girmesini geciktirmeyi de basardım (s.67). Ordu goc ettirme kanununun uygulanmasında yeniden ısrar etti. Ben yine karsı cıktım (...) Bu gorusmeler sırasında meslektaslarımdan bazıları beni duygusuzluk ve vatana bağlı olmamakla suclayacak kadar ileri gittiler (s.68). Mebusların verdiği bilgiler cidden feci idi. Bircok geceler uyku uyuyamadım (...) Gerek goc ettirmeler gerek isyan yuzunden Ermeniler cok kayıp vermislerdir. Bunu itiraf etmek gerekir (bundan sonra Muslumanların da oldurulduğunu soyluyor). Esas olarak askerî bir onlemden baska bir sey olmayan goc ettirme vicdansız ve karaktersiz insanların elinde bir facia seklini almıstır. Amacım bu hareketlerin cirkinliğini gizlemek değildir (s.77) (bundan sonra bunlardan dolayı hukumeti ve İttihat-Terakki yi suclamanın haksızlık olduğunu soyluyor). Ben gonderilmeleri sırasında Ermenilere yapılan islemleri tamamıyla itiraf ve olayları oldukları gibi aktarma cesaretini gosterdim (s.78) (bundan sonra Ermenilerin Muslumanları katlettiğini de karsı tarafın itiraf etmesini istiyor). Demek ki 1915 in yaratıcısı eserini hic de 2005 teki savunanlar gibi savunmuyor. Bir de İttihat-Terakki triumvirliğinin ucuncu adamı Cemal Pasa yı dinleyelim (Cemal Pasa Hatıralar yayına haz. Alpay Kabacalı İstanbul T.İs Bankası 2001): Fakat baska ordular mıntıkasında gocmenlere karsı yapılan tecavuzlerin benim ordu mıntıkamda da yapılmasına katiyen tahammul edemeyeceğimden bu konuda gayet siddetli emirler vermeyi kendim icin bir zorunluluk saydım (s.421) (bundan sonra Ermenilerin cidden acınacak bir sefaletle butun yol boylarına yayılmıs bulunduklarını haber aldığımdan... diye devam ediyor). Cemal Pasa butun bunların neden yapıldığı konusunda soyle diyor: Zannediyorum ki umumi tehcir gibi pek siddetli ve butun dunya uygarlığının ilgileneceği bir karar alabilmek icin arkadaslarım pek buyuk sebepler ve belgeler elde etmislerdi. Bu bilgiyi kendilerinin yayınlarından pek yakın bir zamanda anlayarak suphe ve meraktan kurtulacağımıza inanıyorum (...) 1915 tehciri esnasında yapıldığını duyduğum cinayetler cidden nefret uyandıracak seylerdir (s.423). Bu pek buyuk sebepler ve belgeleri halen beklemekteyiz. Beklerken de; suphe ve merakımızı kraldan cok kralcı papadan cok papacı yorumlarla gideriyoruz ve elalemi kendimize gulduruyoruz. Yabancıların Talât ve Cemal pasaları okumadığını mı sanıyorsunuz? İyi hafta sonları efendim.(BO/KO)