1969 Almanya dogumlu olan Dilek Guven egitimini siyasal ve sosyal psikoloji alaninda yapti. Ittihat ve Terakki Donemi Turk Milliyetciligi teziyle Master’ini yapan Guven Cumhuriyet Donemi Azinlik Politikalari Baglaminda 6-7 Eylul Olaylari’ adli calismasiyla doktor oldu. Calismalarini Almanya Bochum Ruhr Universitesi’nde surduren Dr. Dilek Turker olaylar sirasinda 60 Rum kadinin tecavuze ugradiklarini soyleyerek Balikli Hastanesi’nde basvurdugunu ama gercek rakamin bundan cok daha yuksek oldugunu belirtiyor. Dr. Turker kitabiyla ilgili sorularimizi cevaplandirdi. 6-7 Eylul’de azinliklarin mallarini ve mulklerini tahrip edenlerin amaci neydi sizce? - Ilk amaci gayrimuslimleri urkutup goce sevketmek. Gercekten olaylar sonrasinda 1955-56 yili arasi tam bes bin Rum goc ediyor. 1955-1962 arasi ise yetmis bin Hiristiyan Turkiye’den gidiyor. Tahrip edilen dukkánlarin yuzde 60’i Rumlara yuzde 20’si Ermenilere ve yuzde 12’si Yahudilere ait. 19. ve 20. yuzyilda cokuluslu imparatorluklarin dagilmasiyla birlikte (Osmanli Avusturya-Macaristan) modern ulus-devletler kurulmaya baslandi. Bu ulus-devletlerin homojen olma iddialari vardi. Yani sadece bir dinden bir milleten olusma ideali. Fakat imparatorluklarda bu imkánsizdi. Boylelikle bu devletlerde kacinilmaz olarak azinliklar olustu. Ulus-devletler bu azinliklari yeni ulusun istikrarini bozabilecek bir tehlike olarak algiladi. Ornegin Turkiye ile Yunanistan arasinda gerceklestirilen mubadele bu tehlikeleri’ onlemek icin yapildi. 1940’larda yazilan bir CHP raporu bunu acikca belirtir. Devlet Istanbul’daki Rum nufusunun yogun oldugununun altini cizer ve bu insanlarin Yunanistan’la isbirligi yapabilecegi icin tehdit olusturdularini ve Istanbul’u terk etmeleri gerektigini vurgular. Ikinci onemli neden ise Kibris’tir. Kibris o donem Ingiliz somurgesi ve Rumlar’in Yunanistan’la birlesme cabasindan dolayi Ingilizler’e karsi silahli mucadele icindeler. Turkiye Kibris davasina ellilerin basinda kayitsizdir. Ingiltere’nin baskisiyla bu politikayi degistirir. Ingiltere’nin amaci kamuoyuna asil sorunun Turkiye ve Yunanistan arasinda oldugunu gostermek. Hatta Ingiliz arsivlerinde Iste Istanbul’da Rumlara karsi bir ayaklanma ciksa ne kadar iyi olur’ veya Turkleri pasifliklerinden uyandirabilsek’ gibi yazilar var. Hatta bir rapor daha bir sene onceden olaylari ongoruyor. 1954 tarihli raporda Ataturk’un Selanik’teki evinde bir bomba patlasa Yunanlilarla Turkler birbirine girer’ deniliyor. Peki neden tek parti doneminde kalkisilmadi boyle bir yildirma harekátina? - Tek parti doneminde de bu politikalar mevcut. Varlik Vergisi Trakya olaylari mubadele 1929’da Ermeniler’in Istanbul’a goc ettirilmesi. Ornegin Trakya olaylari 6-7 Eylul’e cok benzer. 1934’de Canakkale’deki Yahudilerin dukkan ve evleri taslanir. Olaylari halk yapti denir ama CHP organize ettirmisti ve amac Yahudileri Istanbul’a goc ettirmekti. Su anda Trakya’da Yahudi yok. DP de bu politikayi surdurdu. Saldirilarin organize ise organizasyonu yapan kim? - Insanlar genelde kamyonlarla Istanbul disindan getiriliyor. Mesela tutuklananlarin yuzde 80’inin ikametgáhi Istanbul disinda. Polis teker teker ikametgáh ve meslek tespit etmis bu raporlar Coker’in arsivinde mevcut. Olay devlet tarafindan organize edildi. Ani bir halk ayaklanmasi degil. Halkta irkci yaklasim yok Musluman halkin komsularina sahip cikmasini nasil degerlendiriyorsunuz? - Yuzyillardan beri birlikte yasamis insanlar tabii ki komsularini koruyacaklar. Korumayanlar da olmus ama yardim edenler daha cok. Bu da háláa cok uluslu Osmanli kulturun varligini gosteriyor. Insanlarin Almanya’da Nazi donemindeki gibi irkci bir yaklasimi yok. Sonuclari acisindan 6-7 Eylul’un amacina ulastigini soyleyebilir misiniz? - Evet. 1955’de yuz bin Rum yasiyordu simdi ise sadece iki bin kisi kaldi. Gayrimuslilerin cogu goc etti. Ekonomi Turklesti. Ingiltere’nin isi 6-7 Eylul sirasinda Yunanistan’in Istanbul Konsolosu olan emeki buyukelci Viron Teodoropulos tarafindan yazilan ve 50 yil Disisleri Bakanligi’nin cekmecelerinde gizli kalan Eylul Olaylari’ baslikli rapor dun To Vima Gazetesi’nde yayinlandi. Raporda 6-7 Eylul olaylarina yol acan gelismelerin gercekte 1952 yilinda basladigi Ingiltere’nin Kibris politikasi cercevesinde Kibris konusunu Turk-Yunan iliskileriyle bagdastirma stratejisini uygulamaya koydugu savunuluyor. Oyle ki donemin Ingiliz Basin Átesesi her gun Turk gazetecileri toplayip brifing veriyor. Teodoropulos’un raporunda Yunanistan Kraliyet ailesinin 1952 yilinda Turkiye’ye yaptigi ziyaret Turk-Yunan dostlugunun zirveye ciktigi andir. Donum noktasi Kibris konusunda 1952’de yasanan gelismelerdir. Kibris meselesinin Turk-Yunan iliskileriyle baglantili olmasinin Ingiltere tarafindan suni olarak yaratildigi iddiasi vardir. Bu iddiayi guclendiren pek cok isaret de mevcuttur’ deniliyor. 6-7 Eylul’de Ingiliz parmagi Dr. Dilek Guven de Ingilizler’in 6-7 Eylul olaylarinda onemli bir rol oynadigini belirtiyor. Kitapta Atina’daki Ingiliz Konsolosu’nun Ingiltere Disisleri Bakanligi’na gonderdigi bir mektuptan bazi bolumler yer aliyor. Mektupta acikca Turkiye ile Yunanistan’in arasi cok iyi ama Selanik’te Ataturk’un evine bir sey olsa ne guzel ortalik karisir’ deniliyor.