Izmir yanginiyla ilgili yeni belgeler - Haber Arşivi 2001-2011
19 Mart 2024 - Հակական տոմար - Տարի : 4516 / Ամիս : Արեգ / Օր : Անահիտ / Ժամ : Հուրփեայլեալ

Haber Arşivi 2001-2011 :

25 Haziran 2007  

Izmir yanginiyla ilgili yeni belgeler -

Izmir yanginiyla ilgili yeni belgeler

Son gunlerde Izmir yanginiyla ilgili yine farkli cevrelerden farkli iddialar gundeme getiriliyor. Ahmet Piristina Kent Arsivi ve Muzesi Muduru (APIKAM) Oktay Gokdemir bu konudan oldukca rahatsiz ve soyle diyor: Kentin yaklasik ucte ikisini yok eden yanginin kenti ele geciren Turkler tarafindan cikarildigina iliskin olarak Bati kamuoyundaki maksatli ve asilsiz iddialara ek olarak; simdi de Turkiye de bazi kose yazarlari ile Izmir de sozum ona kanaat onderligine soyunan bazi cevreler tabularin uzerine gitmek’ yaftasi altinda; aslinda kimler tarafindan cikarildigi apacik belli olan bir tarihsel olayi surekli gundeme getirerek kafa karistirmaya devam ediyorlar... Gokdemir yabanci gozlemcilerin ve gazetecilerin yangin sirasindaki raporlarindan olusan bazi belgeler yollamis. Ustelik bu raporlari tutanlar Turkiye’nin o an bagimsizlik mucadelesi verdigi Batili devletlerin vatandaslari... Bu raporlarin bir bolumunun asillari APIKAM’da muhafaza ediliyor. Gokdemir Butun bunlar ortada iken yangini hala Turklerin cikardigini iddia etmek aymazlik degil de nedir? diye soruyor. Gokdemir’in belgelerinden aldigim notlar soyle... • Bu konudaki ilk kanitlardan biri yanginin oldugu donemde Izmir Itfaiye Sefi olan Grescovic’in raporlariydi. Bilindigi uzere Grescovic henuz Turkler Izmir’e girmeden once Yunan askerlerinin agzindan Izmir’i Turklere birakmaya mecbur kalirsak yakacagiz... seklinde sozler duydugunu ifade etmekteydi. Ancak Grescovic’in bu konuda bas rolu Ermenilere verdigi goruluyor. Itfaiye sefi Ermeniler tarafindan cikarilan yangini sondurmek amaciyla calisan itfaiyecilere ve kendisine karsi yine Ermenilerce ates acildigini bu mermilerin bir kisminin yangin tulumbalarina isabet ederek zarar verdigini belirtmekteydi. • APIKAM’a ulasan yeni belgelerden biri de Fransiz L’Illustration Gazetesi’nin 30 Eylul 1922 tarihli nushasinda Izmir yanginina iliskin G.Ercole’nin 13 Eylul 1922 tarihli raporuna yer veriliyor. Raporda; Bir Amerikan vapuru ABD konsoloslugu onunde hareket etmek zorunda cunku insanlar o vapura binmek icin kendilerini denize atiyor. O anda yine Ermeni Mahallesi’nde daha onemli iki yeni yangin basliyor. Durum ciddilesiyor cunku guneyden gelen ruzgarin siddetiyle alevler Frenk Mahallesi’ne dogru ilerletiyor. Silah sesleri var el bombalari patliyor. Turk isgali altinda yasamaktansa olmeye karar vermis olan Ermeniler evlerini yangina vererek Turk askeriyle savasmaya basladilar. Cephanelikler korkunc bir gurultuyle infilak ediyor. Saat aksamin dokuzu; biz farkina varmadan gunduzden geceye gectik. Gokyuzu genis bir ates bulutuna donmus... denilmekteydi. • APIKAM’da bulunan ikinci belge Mehmet Sirri ve Michelle Camberes’in sahibi olup Izmir’de Fransizca olarak yayinlanan Le Levant Gazetesi. 21 Eylul 1922 tarihli haberde su ifadeler yer aliyor. Ermeni Kilisesi’ne yaklasik 100 metre uzaklikta bir Ermeni evinde ilk yangin goruldu. Bu ilk girisim itfaiyecilerin cabalariyla engellendi. Birkac saat sonra kilise cevresinde patlayici maddeler ates almisti. Yangin es zamanli olarak Basmane’deki ve Sogukcesme’deki Ermeni evlerinde basladi ve art arda Ayavukla’da Ayaparaskeri’de ve Kirecagiri Mahallesi’ndeki Ermeni evlerinde yangin cikti. Yangindan once butun Ermeni evleri kapaliydi ve herhangi bir hayat belirtisi yoktu. Yanginla birlikte Ermeniler silahli olarak evlerinden ciktilar. Hatta Ayavukla Mahallesi’nde bir Ermeni’nin kendi evini atese vererek ciktigi goruldu. Bircok evde yangini korukleyen pacavra parcalarina rastlandi. Bu mahallelerde yasayan Ermeniler ayni zamanda yangini sondurmek isteyen itfaiye erlerine ates etmeye basladi. Ermeni mahallelerinde ve carsida bomba atan Ermeniler goruldu ve tutuklandilar. Daragac’ta Yordani Aleksiyati adli bir Rum evini yakarken yakalandi. Kendisine bunu yapmasi icin bir Rum gorevli tarafindan para verildigini itiraf etti. Anadolu’daki Ermeni alaylarini orgutleyen meshur Trukom Yunanlilara Izmir’i terk etmeden once soyle seslenmisti. Siz Izmir’i Turklere birakarak kacin. Biz ancak oldukten sonra Izmir’i onlara teslim edecegiz.’ Gercekten de Izmir’i yakmak icin burada bir Ermeni komitesi kuruldugu anlasiliyor. • Bu konudaki bir baska yabanci belge ise Amerikan kaynakli. Yakin Dogu’ya Yardim adli Amerikan kurulusunun temsilcisi olan Mark O.Prentiss’in Istanbul’daki Amerikan Amirali Mark L.Bristol’e gonderdigi rapor Yangini Ermeniler ve Yunanlilar baslatti Turkler degil... diye basliyor. Raporun devaminda ise sunlar belirtiliyor: Oyle gorunuyor ki Amerika’daki hemen herkes Izmir’deki siddete son bir trajedi olarak eklenen yanginin Turklerin sorumlulugunda olduguna inanmaktadir. Ust duzey onem tasidigi kabullenilen boylesine bir suclama Turklerin uzerine atilamaz. Izmir Dogu savasinda ele gecirilen en buyuk odullerden biriydi. Halkin ve ordunun acil gereksinimleri icin kullanilan depolar evlerdi. Bunlari neden yaksinlar? Ermeni ve Rumlar bu bolgenin nefret ettikleri dusmanin eline gecmesine izin vermek istemediler. Yangindan birkac gun once Izmir’de bulunan bir rapora gore orgutlenmis genc bir Ermeni grubu eger sehir Turklerin eline gecerse sehri yakmaya ant icmislerdir. Ermenilerin bu plan icin yeterince motivasyonlari vardi... Bu konuda Ahmet Piristina Kent Arsivi ve Muzesi’nin kurucularindan Yardimci Docent Doktor Sabri Yetkin’in de bazi notlari var onlari da birkac gun sonra yazacagim. AB’ye karsi UB Yillardir soyledigim AKP’nin alternatifsiz olmadigi Turkiye’nin icinde bulundugu kosullar nedeniyle gelisen ulusalcilik akiminin birbirine yaklastirdigi CHP ve MHP’nin olusturacagi bir koalisyonun basarili bir iktidar yapisi olusturabilecegi dusuncesini ilk kez 14 Ocak 2007 tarihli yazimda soyle dile getirmisim: DSP-MHP-ANAP koalisyonu sirasinda Sayin Ecevit ve Sayin Bahceli uzlasma ornegi sergilemislerdi. Ayni uzlasiyi sergilemeleri halinde Sayin Baykal ve Sayin Bahceli’nin daha basarili olacaklarina ve iktidari paylasacaklarina inaniyorum. Daha sonra 4 Mart tarihli yazimda AKP ile koalisyon yapma olasiligi bulunmayan iki partinin CHP ve MHP koalisyonunun kazanmasini diliyor ve buna inaniyorum 18 Mart tarihli yazimdaysa Asgari musterekte bulusan insanlarin AKP ile koalisyon kurma olasiligi bulunmayan ve baraji gecmesi kesin olan partilere oy vermeleri gerektigi kanisindayim. Hicbir zaman sa€ partilere oy vermeyi dusunmeyen sol oylarin CHP’de soldaki bir partiye oy vermeye elleri gitmeyen sa€ oylarinsa MHP’de yogunlasacagini dusunuyorum diye yazmisim. Bugun geldigimiz nokta ve tarafsiz kamuoyu yoklamalari ongorulerimi dogrular nitelikte. Partilerin yaptirdiklari kamuoyu yoklamalarinda ise nedense hep kendi partileri acik ara onde gorunuyor. Son zamanlardaki bazi gelismeler oy dagilimini degistirebilir. Ornegin milli gorusculerin tasfiyesi ve Guneydogu’daki olaylar AKP’nin oylarini daha da dusurebilir; yukselen ulusalcilik dalgasi ve gittikce guclenen iktidar olasiligi ise CHP ve MHP oylarini arttirabilir. Ozellikle son aylarda cok basarili gorunen CHP’ye onerim halkin onlara gelmesini beklemeksizin halka daha cok gitmeleri. Turk olmanin hakli gururunu yasayan ve secimlerde bircok kisinin beklediginden daha yuksek oranlara ulasacagina inandigim MHP’lilere onerimse oncelikle Ya Allah Bismillah Allah-u Ekber seklindeki Arapca slogani terk etmeleri. Nedenini soranlara http://www.videobak.com/video/turkce-ezan-1932-1950 internet adresine girerek Ataturk’un 1932’de zorunlu hale getirdigi Turkce ezani dinlemelerini oneririm. Ne demek istedigimi anlayacaklardir. Ataturk’un kurdugu Turkiye Cumhuriyeti uluslararasi arenada hic bu kadar asagilanmamisti. AKP iktidari doneminde ozellikle AB karsisinda dustugumuz durum icler acisi. Bu durumdan kurtulmak icin su an en olasi cozumse CHP-MHP koalisyonu gibi duruyor. Kim bilir CHP-MHP koalisyonunun adi belki de Ulusal Birlik-UB olur; AB’ye karsi UB. (Prof. Dr. Ulgen Zeki Ok’un kaleminden ulgenok@ulgenok.net)




Bu haber kaynağından gelmektedir.

Haber metninde yer alan görüşler haber kaynağı () ve yazarına ait olup,
bolsohays.com sitesi haber hakkında herhangi bir görüş üstlenmemektedir.

Opinions expressed are those of the author(s)-(). They do not purport to reflect the opinions or views of bolsohays.com
+