2010 yilinda Guney Afrika Cumhuriyeti nde duzenlenecek FIFA Dunya Kupasi nin elemelerinde Turkiye nin Ermenistan la eslesmesi herkes icin surpriz oldu. Iki ulkenin ayni grupta yer almasi Turkiye ve Ermenistan da maclarin yapilacak olmasi bircok acaba yi da beraberinde getirdi. Acaba spora tarihî iddialar siyaset diplomasi ve guncel sorunlar karisacak miydi? Spor siniri kapali iki ulkede gerginlige mi sebep olacak yoksa iliskilerin gelismesi icin bir vesile mi olacakti? Kuralarin cekildigi ve tartismalarin surdugu gunlerde Erivan da bir tarihci tam da makalesini yeni bitirmis powerpoint sunumunun hazirliklarini yapiyordu. Hayk Demoyan in sempozyumda sunacagi makalesinin adi Turk Sporunun Ermeni Yuzu: Kayip Sayfalar Iki Ulusun Spor Faaliyetleri ydi. Ana cercevesi ise Osmanli spor hayatindaki Ermeni sporcularin rolu. Sempozyuma sunulan konu o kadar ilgi cekmisti ki bazi fotograflarin kartpostal olarak hazirlanmasina ve satisa sunulmasina karar verildi. 40 fotograftan 16 si hazir. Demoyan kartpostallarin fotograf altlarinin tashihine ara vererek Zaman in sorularini cevapladi. Bu konu daha once hic incelenmemis Turk spor tarihini anlatan kitaplarda da deginilmemis oldugu icin arastirmaya karar veriyor Demoyan. Gercekten de calisma sadece Osmanli donemindeki Ermeni sporcularin degil Turk spor tarihinin de onemli bir donemine isik tutuyor. 2010 dunya kupasi elemelerinde Turkiye ile Ermenistan in ayni grupta yer almasi bazi tartismalari da gundeme getirdi. Soykirim iddialari sebebiyle zaman zaman gerilen iliskiler spor sahasina da yansiyacak mi? Turkiye ile Ermenistan maclari nasil bir atmosferde gececek? Aslinda spor ile siyasetin birbirinden tamamen ayri olmasi gerektigi konusunda herkes fikir birligi icinde olsa da yasadigimiz olayli maclar deneyimler bazilarini Ermenistan maclari konusunda tedirgin ediyor. Bu tedirginlikler bir yana Ermenilerle sportif alandaki birlikteligimiz Osmanlilara kadar dayaniyor. Bilindigi gibi Avrupa dan gelen yenilikler ve modalar Osmanli da once gayrimuslimler arasinda taraftar buluyor. Atletizm jimnastik ve futbol gibi bircok modern sporla da once Rumlar ve Ermeniler ilgileniyor. Muslumanlar bu tur sporlari gereksiz hatta ayip goruyorlar. Oysa gayrimuslimler sadece modern sporlari yapmakla kalmayip Londra ve Paris gibi Bati baskentlerinde sporun bilimsel egitimini de alarak profesyonel hale geliyorlar. Mesela Savars Krisyan (Shavarsh Qrisyan) 1911 yilinda Avrupa dan donerek Marnamarz yani Beden Egitimi adli Ermenice bir spor dergisi cikariyor. Dergisinde yeni sporlari anlatiyor jimnastik hareketlerini gosteriyor. Kadinlari spora tesvik edici yayinlar yapiyor. Ermeni kulupler arasinda olimpiyat benzeri turnuvalar duzenlemek gibi yeni organizasyon fikirleri ortaya atiyor. 1912 yilinda ilk Ermeni oyunlari yapiliyor. Dort defa yapilan bu oyunlarin sonuncusu Birinci Dunya Savasi nin baslamasiyla yarida kaliyor. Hayk Demoyan in mudurlugunu yaptigi enstitude arsivi duzenlerken tesadufen gorup arastirmayi yapmasina sebep olan dergi sadece Ermeni ve diger gayrimuslimlerin spor faaliyetlerine degil Turklerin etkinliklerine de yer veriyor.