Yolunuz Van dan cikip Hakkâri yoluna duserse Cavustepe de Urart krallarindan kalma bir kismi tapinak bir kismi saray olan kalenin kalintilariyla karsilasirsiniz. Yapilisindan bu yana 2 bin 700 yil gecmis. Urart uygarligi mucevherciligiyle unlu. Italya ya Etrusklere kadar gitmis buralarda islenen gumus. Sonradan Van adini alan eski baskentleri Tuspa kimilerine gore Tevrat ta sozu edilen cennetin ta kendisi. Aya inen ilk astronot Armstrong un da uzay yolculugundan sonra gelip aradigi efsanevi Nuh un gemisine Agri Dagi na birkac saatlik mesafede. Ermenilerin de tehcir ve katliam oncesi bin yildan fazla bir gecmisi var buralarda. Sehrin eski Van diye anilan kismi Birinci Dunya Savasi nda Ermenilerin Ruslari desteklemesi sonucu Osmanli tarafindan topa tutulup yerle bir edilmis. Gunumuzde cami kalintilari arasinda yer yer manda diskilarina rastlanan bir harabe. Her iki yerde de Van da ve Cavustepe de gunumuze kalan baslica eser birer kitabe Van Kalesi ndeki Pers Krali Xerxes icin uc ayri dilde kayalara oyulmus besinci yuzyildan kalma bir methiye. Cavustepe deki Urartca yazilmis civi yazisi da soyle diyor: Haldi nin yuceligi ile Argisti oglu Rusa bu kaleyi Eiduru daginin onunde insa etti. Rusa soyle der: Bu kayaliga hic dokunulmamisti. Benden once hicbir sey insa edilmemisti. Ben buraya kutsal bir alan ve bir kale insa ettim. Yeni baglar ve meyve bahceleri kurdum... Bu basarilari ben elde ettim. Bu kente Rusahinili adini verdim. Haldi nin yuceligi ile ben Arsisiti oglu Rusa guclu kral yuce kral Blamili krali Tuspa kentinin hâkimi soyle der: Her kim ki benim adimi kaziyip silerse ve kendi adini koyarsa Firtina Tanrisi Haldi ve Gunes Tanrisi onu yok etsin. Gunumuzde Van gene baska bir memleket. Yakin gecmisi Ermeni Kurt ve Turk icin aci birbirine karsi acimasizlikla dolu. Kime sorsaniz gecim kacakciliktan-eroin ve mazottan. Eski uygarliklarin ustalarinin sanatkârlarinin yerini gunumuzun define avcilari mezar kazicilari almis. Ancak tarihin bu coplugunde bile Urart krali Rusa gibi kimilerinin kendini yuce gorme baskalarina haddini bildirme duyusu sanki hic degismemis. Van da birkac bina dikkatimi cekti. Biri yeni acilan ve adi Ermenice Zafer anlamina gelen Vartan Oteli. (Sahibi buraya oglunun adini verdigini soyluyor). Digeri 100. Yil Universitesi nin bir imparatorluk merkezinin kalesi gibi duran rektorluk binasi ve ondan az otede rektorun gole nazir sasaali malikânesi-(yakindaysa dis goruntusu yeni gordugum Auschwitz temerkuz kampi binalarindan beter durumdaki hoca lojmanlari duruyordu).