Turk ve Ermeni tarihciler 2005 te Viyana da bulusarak soykırımı tartısacak. Ancak Ermeni tarafı Eger Turk tarafı masaya soykırım olmamıstır teziyle oturursa kalkıp gideriz diyor ERİVAN Bir hafta icinde iki onemli arsivin yetkilisiyle gorustum. Biri Ankara da Turk Tarih Kurumu... Digeri Erivan da Ermeni Soykırım Enstitusu... İkisinde de hummalı bir faaliyet vardı. İkisi de elindeki belgeleri derleyip dunya kamuoyuna sunmaya hazırlanıyordu. İkisi de birbirini kolluyordu. Bu hazırlığın nedeni 90 yıldır beklenen bulusmanın kapıya dayanması... İmkânsız sanılan sey gercek oluyor: Onumuzdeki bahar Turk ve Ermeni tarihciler Viyana da bulusacak ve soykırımı tartısacak. Belge değis tokusu Her sey 3 yıl once Viyana Universitesi nden bir profesorun teklifiyle basladı. 1. Dunya Savası uzerine uzmanlasan bu profesor Turk Tarih Kurumu Baskanı ile Ermenistan Ulusal Bilimler Akademisi Baskanı na birer mektup yazarak Gelin bir Ermeni-Turk platformu kuralım ve Viyana uzerinden bir diyalog gelistirelim dedi. Taraflar once ellerindeki belgeleri birbirlerine verecek sonra da her iki taraftan ikiser tarihci bulusup bunları tartısacaktı. Surpriz oneriyi her iki taraf da kabul etti ve 2004 te Viyana da bulusmak uzere sozlesildi. Bu arada her iki taraf da elindeki belgeleri obur tarafa iletmeye basladı. Turk tarafı yarısı Osmanlı yarısı Amerikan Fransız Alman arsivlerinden soykırım yapılmadığını kanıtlayan 100 belge yolladı. Ermeni tarafı ise Turkiye nin 1915 teki muttefikleri Avusturya ve Almanya nın arsivlerinden soykırımı belgeleyen 80 er belge sundu. Soykırımın 90. yılı Bu heyecanlı hazırlığın Turk tarafını temsil eden Turk Tarih Kurumu Baskanı Yusuf Halacoğlu yla gecen hafta gorusmus ve goruslerini bu sutunda aktarmıstım. Halacoğlu Ermeni tarafından ses gelmediğini soylemis gorusmelerin kesildiği endisesini dile getirmisti. Bunun uzerine onceki gun Ermeni tarafının temsilcisiyle gorustum. Lavrendi Barseğyan Ermeni Soykırım Enstitusu ve Muzesi Muduru... Yuksek perdeden konusan anında ofkelenip anında gulen bir tarihci... Yılda 250 bin insanın gezdiği Soykırım Muzesi nin tadilatıyla mesgul... Cunku 24 Nisan 2005 te 1915 in 90. yıldonumu torenleri yapılacak. Bunun icin hem muze yenileniyor hem de etkinlikler konferanslar yeni yayınlar planlanıyor. 14 parlamento tanıdı Soykırım Enstitusunun odalarında genc tarihciler calısıyor. Mudur Lavrendi Barseğyan sohbeti yeni hazırladığı kitaplarla acıyor. İlk elde 1918 Turk Meclisi ndeki Ermeni milletvekillerinin konusmalarını yayımlayacaklarmıs. Sonra da 24 Nisan da yapacakları konferansın tutanaklarını... Bu konferansa Turk meslektaslarını ozellikle de Yusuf Halacoğlu nu davet ediyor. 14 ulke parlamentosunun Ermeni soykırımını tanıdığını soyluyor: Bunların ilki 1918 Turk Meclisi ydi diyor: İstiklal Mahkemeleri nde 7 kisi soykırım sucundan idama carptırıldı. Turk halkı ne yazık ki İttihat ve Terakki nin bu suclarını bilmiyor. Bilmediği icin de kendisine ait olmayan bir sucu yok yere ustleniyor. Oysa bugunku Turk halkının ne gunahı var? Bu hukumet niye o gunahı ustleniyor? Niye ozur dileme cesareti gosteremiyor. Cumhurbaskanınız Sezer Bismarck gibi bu insanlardan ozur dilese ne kaybeder? Barseğyan Viyana ya gideceğini soyluyor. Gerekirse Ankara ya İstanbul a gelmeye de hazır ama sonuctan cok umutlu değil: Eğer Turk tarafı masaya Soykırım olmamıstır teziyle oturursa bana oradan kalkıp gitmek duser diyor. Tarihcilerle olur mu? Turkiye Ermeni meselesi tarihcilere bırakılmalı diyor ya tarihcilerle konusunca insan bunu sorguluyor. Cunku dune ve mazinin tabularına saplanıp kalmıs tarihciler inatlasmalarıyla bugunnun onunu tıkıyor. Nitekim Barseğyan da Niye bize bırakıyorlar ki konusamıyoruz bile diyerek tepki gosteriyor. Turklerin Ermenilerle tarihi tarihcilere bırakılmayacak kadar onemli cok boyutlu ve hassas bir konu... Soykırım anıtı... sEHRE hâkim bir yere kurulan muzenin girisinde dev bir soykırım anıtı yukseliyor. Goğe uzanan ic ice gecmis iki ucgen prizma Ermenistan ın yaslı kusağı ile onun kanatları altında yukselen yeni nesli temsil ediyor. Bu kulenin hemen yanında ice doğru eğilmis 12 tas blok var. Anadolu daki 12 eyaleti simgeleyen bu tas blokların ortasında ise soykırımda oldurulenlerin anısına bir sonsuz ates yanıyor. Anıta giden yol boyunca uzanan yuksekce bir duvarın uzerinde tanıdık sehir adları var: İstanbul Ankara İzmir Adana Kayseri Bilecik Harput Malatya Erzincan Bitlis Maras Sivas Trabzon Yozgat Urfa Erzurum sebinkarahisar Mus Van Adapazarı... Uzayıp giden bu liste 1915 te kan dokulen illerin listesi... YARIN: Sarı Gelin can.dundar@e-kolay.net