Bir suredir ulusal cikar/demokrasi ya da Cumhuriyet/demokrasi ikilemleri ustune yaziyorum. O mu oburu mu? diye sorarlar genellikle ve sorus tarzindan birinciye sarilip ikinciyi cope atmamiz gerektigi anlasilir. Ama bunlarin nicin boyle bir ikilem bir ya o ya o durumuna donusturulmesi gerektigini bir turlu anlayamam. Nicin ikisini bir arada yurutmenin yolunu aramak degildir de bizim isimiz demokrasi olmadan yurumek uzere bir bahane icat etmektir? Ne var ki bu soru son seferinde bana bir TV programinda ve Ermeni kiyimi baglaminda soruldu. Burada ya o ya o nun bir yani tamam ulusal cikar da obur yani demokrasi degil. Ermeni kiyimi olmadi denince bu anlayisa gore ulusal cikar korunmus oluyor. Ama oldu denince demokrasi olmuyor. O daha sonraki hikâye ya da bu durumla iliskisi dogrudan degil dolayli. Soru bu baglamda sorulunca anlami sudur: Dogru olani mi soylemeliyiz yoksa ulusal cikara uygun olani mi? Ama formul gerektigi gibi ortaya konulunca cignenen her zaman cignemeye alisik oldugumuz icin Bir kere daha feda etsek ne cikar? dedigimiz demokrasi olmuyor dogru oluyor. Onu cignemeye davet etmek ise epey belirgin bicimde ahlaka sigmayan bir is oldugu icin soran boyle soramamis Ulusal cikar mi demokrasi mi? deyivermis. Derken belki cok ozgun bir soru sordugunu da dusunuyordu. Butun bu banaliteler dunya tarihi de hic bilinmedigi icin sanki ilk kez oluyormus gibi ele alinir. Oysa tabii bu konuda bir sey soylerken cok sayida ornek uzerinde denenmis ve olculmus bir sey soyluyoruz. Boyle bir formul karsisinda soyleyecegim sey de demokrasi li formulde oldugundan farkli bir sey degil. Elbette dogru olani dogru olarak bildigimizi soyleyecegiz (neyin ulusal cikar oldugunun nasil bilindigi konusuna baska yazida gireyim). Ve elbette burada da sorun bu iki kavrami bir ikilem haline getirmek degil bunlarin birbiriyle celismeyen seyler olmasini saglamaktir. Bunun tersi ulusal cikar dedigimiz seyin yalan ustune kurulabilecegini iddia etmektir. Ve zaten o baglamda boyle bir soruyla sorulmus olan da budur: Ermeni kiyimi diye bir sey olmus olabilir. Ama oldugunu soylemek bize yarar degil zarar getirir. O halde nicin oldugunu soyluyorsunuz? Bu ihanet degil mi? Konuyu biz bize tartismaya actigimizda en cok soylenecek sozun bu oldugunu biliyorum cunku benim en cok isittigim soz bu (tabii militanca konuya atilanlari degil kanaat belirten siradan vatandaslari kastediyorum). Boyle bir pragmatizm uzun boylu bir kamuflaj ihtiyaci duymayan boyle bir yararcilik okul egitiminden aile egitiminden medya vb. yayinina karar her turlu ideolojik yeniden-uretimin icinde yer aldigi olcude toplumda da cok yaygin. Simdi bu durumda yeniden Galileo lara Dreyfus u savunan Zola lara gelmeyelim. Bu carpik ahlaki savunan ve yayanlar bile bu ornekleri biliyor ama zaten ciddiye almiyorlar. Onun icin de Zola soyle dedi Zola boyle dedi denilmesiyle ikna olacak degiller. Ama eger ille yarar dan gideceksek Hayir yararli da degil demek gerekiyor. Gene pragmatik olarak diyebiliriz ki Yarari yok cunku inandirma imkâniniz yok. Siz bilmeyebilirsiniz ama bugune kadar uretilmis tonla malzemeden sonra kimseyi inandiramazsiniz. O zaman da soyledikleriniz cok fena teper ulusal cikar iniz cok daha kotu zedelenir. Devam edecegiz.