Konuyla ilgili son yazimda Turkiye nin Ermeni soykirimi iddialari icin mahkemeye gitmesi fikrine katilmadigimi yazmistim. Bugun bunun bana gore nedenlerinden soz etmek istiyorum. Ermeni sorunumuzun biri siyasi biri de tarihi olan iki boyutu var. Ermenilerin cabasi siyasi boyutta yogunlasiyor. Zira Turkiye den basit bir ozurun cok otesinde beklentileri var. Istenen ise tazminat ve toprak. Ancak 1948 Soykirim Konvansiyonu bunu saglayacak durumda degil. Cunku bu mahkeme soykirimi tanisa bile 1948 Konvansiyonu nun geriye dogru isletilemeyecegini yani Turkiye ye yaptirim uygulanamayacagini da tescil edecektir. Bu yuzden Ermeniler istediklerini uluslararasi hukuk ile degil siyasi girisimlerle ulusal meclisler yoluyla elde etmeye calisiyorlar. Tescil edilme tehlikesi O halde Adalet Divani na biz gidelim. Akla tabii ki bu geliyor. Gidelim ama bunun riski ortada. Yaptirima maruz kalmasa bile Turkiye yi yine de soykirimci ilan edilebilirler. Bu da yabanci tarih kitaplarina bu kez tescil edilmis olarak girer. Nitekim 1990 larda kurulan Turk-Ermeni Uzlasma Komisyonu (TARC) konuyu International Center for Transitional Justice (Uluslararasi Gecis Surecindeki Adalet Merkezi) adli kurulusa goturmustu. ICTJ de kaba ozetiyle Olanlar soykirimdir ama Konvansiyon geriye dogru isletilemez demisti. Ne Turk ne de Ermeni tarafini memnun eden bu mutalaa TARC in sonunu da getirmisti. Adalet Divani ndan da bu mutalaaya uygun bir kararin cikmasi olasiligi yuksektir. Amac sirf Turkiye nin odeyecegi bir bedel olmadigini tespit ettirmek ise bu yol aciktir. Fakat Soykirim olmadi olanlar dunyayi etkileyen siyasi gelismeler cercevesinde yasanan ve herkesin aci cektigi devasa bir trajedidir deniyorsa o zaman tekrar dusunmek gerekir. Tarihi boyut Konu hakkinda tum okuduklarimiza dayanarak biz bunu diyoruz. Bu nedenle de Ermeniler -aslinda Turklerin itibarini zedelemenin ve Ankara nin basini agritmanin otesinde bir yere gitmeyecek olan- siyasi boyutu zorlarlarken Turkiye nin samimi ve acik bir sekilde tarihi boyut uzerinde durmasi gerektigine inaniyoruz. Hukumetin ortaya attigi ve iki tarafin tarihcilerinin yani sira tarafsiz tarihcilerin de yer alacaklari Ortak Tarih Komisyonu fikrini bu yuzden destekliyoruz. Bizi kizdiran Amerika daki Yahudi kuruluslari ABD yonetimi ve AB Komisyonu da bu fikri destekliyor. Ozetle uluslararasi konjonktur Turkiye nin bu yol uzerinde yogunlasmasi icin uygun. Sonucta Turklerin Ittihatci maceraperestliginin de buyuk katkisiyla aci cekerek can havliyle varliklari icin mucadele ettikleri bir donemden soz ediyoruz. Fakat ayni zamanda emperyalist guclerin mucadelesinden dogan karmasa icinde milliyetci liderlerinin olmayacak vaatleri pesinde suruklenen Ermenilerin de maruz kaldiklari insanlik disi olaylardan soz ediyoruz. Bu nedenle gercek amac herkesin tarihten empati yoluyla dogru dersleri almasi ise Ortak Tarih Komisyonundan baska bir secenek goremiyoruz. Bir sonraki yazimizda da Almanlarla Ceklerin aralarindaki benzeri sorunun uzerine nasil gittiklerini ele alacagiz.